سرمازدگی
لخته شدن خون در قسمتهایی از بدن که به قلب فاصله زیادی دارن یا اینکه گردش خون در آنها به کندی صورت میگیرد ودر نتیجه کبود و بی حس شدن و در نهایت یخ زدن کامل عضو را سرمازدگی میگویند.نوک انگشتان دست پاها بینی و گوشها از این جمله نقاط هستند.
سرمازدگی عموما به سه دسته تقسیم شده است:
۱-سرمازدگی درجه اول:
عضو سرمازده سرمای شدیدی را احساس میکند و ابتدا به رنگ سرخ و سپس به رنگ تیره متمایل می شود این مسئله در حالی است که فرد احساس درد شدیدی نمی کند و تنها سرما آزارش میدهد.برای درمان این نوع از سرمازدگی بایستی عضو آسیب دیده را برای مدتی در کنار مکانی از از بدن خود شخص یا همنوردانش به صورت لخت و بدون محافظ(عایق) قرار داد تا دمای عمومی عضو آسیب دیده به آرامی به حالت قبلی خود بازگردد . در صورتی که نمی توانید عضو را در کنار بدن قرار دهید تعویض محافظ و عایق کافیست. مثلا برای دست تعویض دستکش ها کفایت میکند تا شرایط عضو به حالت عادی باز گردد.
۲-سرمازدگی درجه دوم:
آسیب بیشتری را به عضو می رساند .رنگ کبود ودرد شدید از علایم سرمازدگی درجه دوم می باشد.این نوع از سرمازدگی را می توان با استفاده از آب ولرم و سپس به طرقی که در سرمازدگی درجه اول اشاره شد درمان کرد.
۳-سرمازدگی درجه سوم:
باعث از بین رفت عضو شده و آنرا به کلی منجمد میکند به صورتی که هیچ گونه حرکتی در عضو امکان پذیر نیست و تکان دادن آن باعث قطع عضو خواهد شد.این نوع از سرمازدگی غالبا بدون درمان است و هیچ راه برگشتی را برای عضو باقی نمی گذارد پس بهتر است در صورت امکان از سرمازدگی درجه اول جلوی پیشرفت وضع وخیم را گرفته و حتی اجازه حرکت بدن به سوی سرمازدگی درجه دوم را ندهیم چه بسیار کوهنوردانی هستند که متاسفانه اعضای بدن خود را بر سر همین مسئله از دست داده اند.یادتان باشد در سرمازدگی پیشگیری بهتر ازدرمان است چون دردی که احساس میکنید به قدری شدید است که همه کوهنوردانی که یک تجربه سرمازدگی داشته باشند آرزو میکنند که هیچ گاه دیگر دچار این عارضه نشوند.
در ضمن به خاطر داشته باشید عضو سرمازده را با استفاده از مالش شدید گرم نکنید
توجه داشته باشید هیچ گاه عضو سرمازده را در مدت زمان کم و یا با استفاده از شعله مستقیم گرم نکنید چون باعث می شود بلور های یخ درون عضو جابه جا شده و باعث پارگی مویرگها و یا اعصاب عضو شوند
آسيب هاي ناشي از سرما
توانايي بدن در مقابله با سرما بسيار كمتر از توان آن براي مقابله با گرما است و در واقع روش اصلي براي گرم نگه داشتن بدن استفاده از لباس و پوشش مناسب است . علاوه بر اين عواملي است مثل خستگي , تغذيه نامناسب , سابقه بيماري (مرض قند , بيماري قلبي - عروقي يا تنفسي , ...) , مصرف داروهاي خاص (مثل داروهاي فشارخون , و از همه مهمتر مصرف الكل ) , نامناسب بودن لباس و پوشش فرد و عوامل مختلف ديگري نيز باعث مستعد شدن فرد به كاهش درجه ي حرارت بدن و آسيب هاي ناشي از آن خواهد بود .
عدم تحرك براي مدت طولاني (مثل سربازان داخل سنگر ) به علاوه ي سرد بودن هوا , رطوبت بالا , وزيدن باد و خيس بودن لباس ها نيز باعث مستعد شدن فرد و بروز سريع تر و شديدتر آسيب هاي ناشي از سرما خواهد شد .
مهم : در موارد آسيب هاي ناشي از سرما نيز پيشگيري بر درمان مقدم است و با رعايت اصول مقابله با سرما حتي در بدترين شرايط آب وهواي نيز مي توان از بروز آنها جلوگيري كرد .
نكته : رطوبت هوا به همراه وزش باد باعث از دست رفتن درجه ي حرارت بدن مي گردد . به ويژه هرچه سرعت باد بيشتر باشد , كاهش درجه حرارت بدن سريع تر خواهد بود . وزش باد تند در يك آب و هواي سرد و مرطوب به سرعت باعث كاهش درجه حرارت بدن فرد خواهد شد .
كاهش عمومي درجه حرارت بدن (هيپوترمي يا افت دماي بدن )
در برخي شرايط مانند قرار گرفتن طولاني در معرض آب و هواي بسيارسرد و يا غوطه ور شدن در آب بسيار سرد , بدن توانايي توليد حرارت لازم براي مقابله با سرماي محيطي را ندارد و در نهايت دچار كاهش دماي عمومي بدن مي گردد . به اين حالت اصطلاحاً هيپوترمي گويند . در اين حالت هيپوتالاموس مغز دچار بدكاري مي شود و بدن قادر به كنترل دماي قسمت مركزي خود نيست و درجه حرارت حرارت مركزي بدن از 37 درجه به كمتر از 35 درجه سانتي گراد خواهد رسيد . افراد سالخورده و ضعيف بخصوص اگر لاغر , خسته و گرسنه هم باشند مستعد هيپوترمي هستند.
علائم و نشانه ي اين افراد عبارت است از :
1- ابتدا بدن آنها دچار لرز مي شود .
2- پوست سرد وخشك مي شود.
3- نبض كند مي گردد.
4- تعداد تنفس بيمار كمتر از حالت طبيعي مي شود .
5- درجه حرارت بدن به 35 درجه يا كمتر مي رسد .
6- خواب آلودگي ظاهر مي شود كه ممكن است به كُما منجر شود .
7- ممكن است ايست قلبي رخ دهد .
ساير علائم عبارتند از :
پوست سرد : يكي از علائمي كه دلالت بر افت دماي بدن و بروز حالت هيپوترمي دارد .(به ويژه سرد بودن پوست شكم )
لرز : از واكنش هاي دفاعي بدن براي گرم كردن خود است و بدن بطور خودكار سعي مي كند تا با افزايش كار عضلات حرارت بيشتري توليد كند و دماي قسمت مركزي خود را ثابت نگه دارد . اما با پيشرفت آسيب و كاهش بيشتر دماي بدن , اين واكنش دفاعي نيز مختل مي شود .
گيج و منگ شدن مصدوم و از دست دادن قدرت قضاوت وتصميم گيري و از دست دادن هماهنگي حركات و فعاليتهاي بدني
(مهم : مصرف الكل باعث تشديد اين حالت مي گردد)
اشكال در تكلم و صحبت كردن و همچنين سفتي و انقباض عضلاني از ديگر علائم هيپوترمي مي باشد .
كمك هاي اوليه
همانند ساير سوانح , ابتدا ارزيابي صحنه ي حادثه , دور كردن يا پرهيز از خطر و درخواست كمك را فراموش نكنيد .
سپس ارزيابي اوليه مصدوم و انجام مراحل ABC (كنترل راه هوايي , تنفس , ضربان قلب ) و ديگر كمكهاي اوليه ي ضروري در صورت لزوم
انتقال مصدوم به مكان گرم و خشك و ترجيحاً سربسته (مانند ساختمان , چادر , ماشين , ... )
خارج كردن لباس هاي مرطوب , خيس يا تنگ مصدوم و در صورت امكان پوشاندن لباس خشك به مصدوم و قرار دادن وي در داخل كيسه خواب يا انداختن چند پتوي گرم و خشك بر روي او
هيچگاه بدن مصدوم را با مالش گرم نكنيد و او را نيز تشويق به انجام فعاليتهاي بدني و راه رفتن نكنيد .
بدليل كاهش درجه حرارت بدن و بروز اختلال در سيستم الكتريكي قلب , هر ضربه ي ناگهاني ممكن است منجر به بي نظمي هاي بسيار شديد و كشنده در ضربان قلب فرد گردد . بنابراين حتي براي خارج كردن لباس هاي مصدوم ابتدا آنها را قيچي و سپس از بدن مصدوم خارج كنيد .
در صورتي كه فرد هوشيار است و دچار تهوع و استفراغ شديد نيست مي توانيد , نوشيدني و غذاي گرم به وي بدهيد .
نكته : براي كنترل نبض مصدوم مبتلا به هيپوترمي بايد حدود 30 تا 45 ثانيه صبر كنيد .
مهم : حتي در صورت فقدان هوشياري و ديگر علائم حياتي مثل تنفس و نبض نبايد فرد را مرده قلمداد كرد . هر فرد دچار هيپوترمي بايد حتماً به مراكز درماني منتقل گردد و تحت درمانهاي لازم از جمله گرم كردن بدن قرار گيرد .
نكته : مصرف نوشيدني حاوي الكل و كافئين به هيچ وجه مجاز نيست . به ويژه الكل علاوه بر تسريع در از دست دادن نحرارت بدن , باعث كاهش حس لمس در پوست فرد و همچنين كاهش سطح هوشياري و قدرت قضاوت وي خواهد شد .
منبع :امدادگر - کوهنورد
نظرات شما عزیزان:
